Pamukta Damla Sulama Avantajları ve Verime Etkisi

Pamukta damla sulama, son yıllarda önemli bir gelişim göstermiş ve dünya çapında pek çok pamuk üreticisi tarafından benimsenmiştir.

Bu teknoloji, su kaynaklarının verimli kullanımı, sulama maliyetlerinin düşürülmesi ve nihai olarak pamuk üretiminin artırılması yönünde sunduğu avantajlarla öne çıkmaktadır.

İklim değişikliği ve sürekli artan su stresi göz önüne alındığında, pamuk yetiştiriciliğinde damla sulamanın önemi daha da belirgin hale gelmektedir.

Bu makalede, damla sulamanın pamuk üretimindeki etkinliğini, su tasarrufu ve verim artışı gibi faydalarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Pamuk Yetiştiriciliğinde Sulama İhtiyacı

Pamuk bitkisi bölgede (Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mardin) yılın iklim şartlarına bağlı şekilde ortalama olarak 15-25 Nisan tarihlerinde birinci ürün olarak ekilip 15-20 Ekim tarihleri arasında hasat edilmektedir.

Daha önceki ekimler 72 cm x15 cm ekim normu ile ekim yapılırken, makinalı hasada geçtikten sonra ekim normu 72 cm x 5 cm’ye kadar indirgeyen çiftçiler de bulunmaktadır. Ortalama olarak dekara 2,5 kg tohum kullanılıp mibzer ile ekim yapılıp, biçer ile hasat yapılmaktadır.

Bölgesel iklim şartlarına bağlı olarak su ihtiyaçları farklılık gösterilmektedir. Bu bölgede pamukta ortalama olarak;

• Günlük Su ihtiyacı: 11 mm/gün
• Sezonluk Su ihtiyacı 1010,2 mm

Pamuk bitkisinin su ihtiyacının en yüksek olduğu pik dönem temmuz ayıdır. Bu ayda verilmesi geren net sulama miktarı 11 mm/gündür. Net suyu verebilmek için sulama yöntemlerine bağlı olarak su kayıpları göz önünde bulundurarak toplamda verilmesi gereken su hesaplanıp gerekli suyu vermektedir. Sulama yöntemlerine bağlı olarak sulamadaki randımanlar aşağıdaki gibidir.

• Salma Sulama Randıman: %50
• Yağmurlama sulama Randıman %70
• Damla Sulama Randıman %95

Bu sonuçlara göre pamuğun net ihtiyacı olan 11mm/gün suyu verebilmek için salma sulama ile yapılan sulamada 22 mm/gün, Yağmurlama ile sulama yapıldığında 15,71 mm/gün, Damla sulama ile sulama yapıldığında 11,58 mm/gün suyu vermek gerekmektedir.

Damla Sulama Nedir?

Damla sulama, bitkileri yetiştirmek için suyu ve bitki besin maddelerini en verimli ve en tasarruflu bir şekilde dağıtım sistemidir.

Damla sulama sistemi esası topraktaki nem eksikliği ve yetiştirilen bitkiye stres yaratmadan, her seferinde az sulama suyunu ve bitki besinlerini sık aralıklarla bitki kök bölgesine iletmektir. Derine sızma veya yüzeye akış olmaz.

Damla Sulama Sistemi Nasıl Çalışır?

Fertigasyon olarak da bilinen damla sulama çalışma prensibi, sulama suyunun filtrelendiği bir süreç üzerine kuruludur. Bu filtreleme işlemi sonrasında, suyun içerisine eriyebilir gübre eklenir veya gübre eklenmez.

Bu gübreli veya gübresiz su, damlatıcı hatları olarak bilinen damla sulama boruları içerisinde yer alan küçük damlatıcılar yardımıyla, damlalar halinde araziye dağıtılır. Damla sulama sistemi, suyun ve gübrenin doğrudan bitkilerin kök bölgesine hassas bir şekilde iletilmesini sağlar.

Pamukta Damla Sulamanın Avantajları

Sulama suyu damla sulama borusu ile direk bitki kök bölgesine ulaştığından su kaybı düşük olup suda tasarruf sağlanmaktadır.

Pamukta damla sulama yapıldığında sulamada kayıp olmadığından ve gübre sulama ile verildiğinden dolayı damla sulama gübresi hedeflenen bölgeye ulaşmış olur ve bitkiye verilen gübreden maksimum verim alımı sağlanır. Böylece gübrede tasarruf sağlanır.

Damla sulama sistemi ile sulama yapıldığında toprak verimli bir şekilde kabardığı için diğer sulama şekillerinde oluşan topraktaki kaymak tabakası oluşmaz ve çapaya gerek duyulmaz bu nedenle hem işçilik hem de mazottan tasarruf sağlar.

Sulama yapıldığında sadece bir işçi ile sulanabildiğinden damla sulama maliyeti de düşer.

Damla sulama sistemi düşük basınçta çalıştığından elektrikten tasarruf sağlar

Damla sulama ile gübreleme yapılırken su hedef odaklı olduğundan verimde ve kalitede artış olur.

Su Tasarrufu ve Verimlilik

Pamukta damla sulamada su kaybı düşük olduğundan salmaya göre %45, Yağmurlamaya göre ise %25 daha az suya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu da arazisi fazla olan ve derin kuyuya sahip çiftçiler için daha fazla alan sulama imkânı yaratır. Ekstra alanı olmayan çiftçiler için sulamaya ara verme şansını doğurur, bu da elektrikte tasarruf sağlayarak toprak su içeriği yönetimini kolaylaştırır.

Damla sulama tarlanın her tarafına eşit oranda su dağıttığından tarlanın her tarafına eşit oranda su ve gübre ulaşmış olur. Böylelikle tarlada homojen bitki gelişimi olur ve damla sulama verimi artar

Toprağın Optimal Nem Seviyelerinin Korunması

Damla sulamada sulama kontrol atında olduğundan istenilen miktarda su verildiğinden sadece topraktaki nemi koruyup pamuğu strese koymadan sulama imkânı sağlar.

Su Kaynaklarının Etkin Kullanımı

Damla sulamada su kaybı düşük olduğundan diğer sulama yöntemlerine göre ortalama olarak %35 oranında su tasarrufu sağlar.

Pestisit ve Gübre Kullanımında Azalma

Gübrelemeyi gübreleme tankları vasıtasıyla damla sulama ile yapılabildiğinde gübre direk olarak bitki kök bölgesine ulaştığından verilen gübrenin tamamı bitkiye ulaşmış olur ve gübrede %30 oranında düşüş olmaktadır.

Pamukta Damla Sulamanın Verime Etkisi

Bölgede pamuk verimliği bölgelere değişiklik gösterirken bazı lokasyonlara göre veriler aşağıdaki gibidir.

Diyarbakır

• Salma sulama 350 kg/da
• Yağmurlama 500 kg/da
• Damla sulama 650 kg/da

Mardin Kızıltepe

• Salma sulama 350-400 kg/da
• Yağmurlama 450-500 kg/da
• Damla sulama 650-700 kg/da

Şanlıurfa

• Salma sulama 350-400 kg/da
• Yağmurlama 450-500 kg/da
• Damla sulama 600-650 kg/da

Şanlıurfa Viranşehir

• Salma sulama 450-500 kg/da
• Yağmurlama 600-650 kg/da
• Damla sulama 750-850 kg/da

Pamukta Damla Sulama Sistemi Nasıl Kurulur?

Pamukta damla sulama sistemi kurulumu için öncelikle; Derin kuyularda kuyu kapasitesine göre, açık sularda (Dere, çay, gölet gibi.) pompa vasıtasıyla arazinin büyüklüğüne bağlı olarak bitki ihtiyaç suyuna göre suyun kalitesi baz alınıp filtrasyon sistemi kurulumu yapılır.

Damla sulama sistemi ile gübreme yapıldığında gübreleme ünitesi kurulur. Su kapasitesine bağlı olarak iletim hattının çapı belirlenir ve tarla başına iletim hattı çekilir.

Tarla içinde pamuk bitkileri 72 cm’ye ekim yapıldığında iki hatta bir yani 144 cm’ye damla sulama borusu döşenir (bir dekara 695 metre) ve projeye bağlı olarak tarla shiftlere ayrılır. Her shiftte bir vana olmak şartı ile vanalara manifold borular bağlanır.

Manifoldlar 144 cm’den bir delinir delinen çıkışlara damla sulama ek parçaları vasıtasıyla tarlaya döşeli damlam sulama boruları manifoldlara bağlanıtı yapılır. İletim hattından tarladaki tüm shiftlerin vanalarına anahat boru olarak bağlantı yapılır. Projeye göre önerilen sulama periyodu ile sulama yapılır. 

Damla Sulama Sistemi Kurarken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Arazinin büyüklüğü, şekli, konumu ve topografik durumu önemlidir. Arazide %2.5 üzeri eğim olan yerlerde her tarafa eşit miktarda su dağılımı olabilmesi için basınç regüleli denilen özel damlatıcılara sahip damla sulama borusu hortumları tercih edilir.

• Su kaynağının cinsi, kapasitesi ve su kaynağının konumu
• Sulama suyunun kalitesi
• Toprağın fiziksel özelliği (toprağın bünyesi ve infiltrasyon hızı)
• Yetiştirilecek bitkinin cinsi ve ekim normu
• Yetiştirilecek bitkinin günlük ve sezonluk su ihtiyacı
• Yetiştirilecek bitkinin pik dönemini ve pik dönemdeki günlük su ihtiyacı